Ngày xửa ngày xưa có một đôi vợ chồng già cực kỳ hạnh phúc. Họ không giàu có nhưng mạnh khỏe, và hạnh phúc nhất vì có ba cô con gái trông vừa mắt và cưới cho chúng ba chàng rể là anh em một nhà. Hai ông bà già sống ở bìa rừng và rất nhớ các con trong những ngày nông nhàn, vì chúng làm việc cho các chủ đất ở xa, ít khi có dịp rảnh rang về thăm bố mẹ.
Một ngày xấu trời lê thê, đủ dài để bà mẹ nghĩ ra đủ chuyện linh tinh. Và bà thức giấc với ý muốn thử xem tình cảm của các con rể đối với mình ra sao. Bà ra chiếc bàn gỗ mộc mạc để viết thư cho cậu cả của ba anh em nọ: “Con rể yêu quý của mẹ, mẹ đã nấu khá nhiều thịt và đóng vào lọ, đủ để các con no nê qua mùa đông rét mướt. Mẹ đợi con đến thăm và lấy quà về”.
Những ngày sau đó bà chỉ ngồi sưởi nắng trước thềm và đợi tiếng vó ngựa lại gần. Chỉ có ai gả con gái đi xa mới hiểu hết nỗi lòng quặn đau ấy. Sau ba hôm thì quả thực có tiếng chân ngựa dồn dập. Bà vội chạy ra giếng, leo lên thành giếng và ra vẻ muốn nhảy xuống, miệng liên tục ta thán về cõi tạm vô nghĩa này. Chàng rể hoảng hốt nhảy trên yên ngựa xuống, vừa hét toáng lên vừa chạy vội đến bờ giếng. Chàng run rẩy ôm lấy mẹ vợ và bắt bà phải hứa sẽ không bao giờ nghĩ quẩn như vậy nữa.
Bà hài lòng lắm. Ngoài những lọ thịt, bà còn gửi theo con rể mấy chai rượu mạnh hảo hạng và bốn cân mỡ hong khói tuyệt ngon, cùng với một mảnh giấy: “Ai làm điều tốt sẽ gặp điều tốt! Mẹ vợ của con”.
Bà sung sướng mấy ngày liền. Nhưng niềm vui nào cũng đến lúc cạn. Và sau một đêm trăn trở, sáng hôm sau bà thấy đã đến lúc tìm cách thử thách tình cảm của chàng rể thứ hai. Bà viết lá thư: “Con rể yêu quý của mẹ, tuần trước mẹ đã thịt con lợn béo nhất chuồng và làm khá nhiều xúc xích tỏi cho các con. Cho vào cháo đậu thì thơm ngon tuyệt vời. Mẹ đợi con đến thăm và lấy quà về”.
Lần này bà phải ngồi ngoài hiên và khắc khoải đợi lâu hơn một ngày. Mãi đến ngày thứ tư mới nghe tiếng vó ngựa lại gần. Bà xắn váy chạy ra bờ giếng và diễn lại trò như đã từng làm với anh cả của mấy chàng rể. Chàng thứ hai trẻ hơn, có lẽ cũng vì thế mà mẫn cảm hơn. Chàng kinh hoàng hét lên, vội chạy lại ôm chân mẹ vợ và đỡ bà trên thành giếng xuống. Chàng thổn thức mãi khôn nguôi, trước khi đi còn bắt mẹ vợ hứa sẽ không bao giờ nghĩ quẩn như vậy nữa.
Lần này bà mẹ không chỉ hài lòng, không, bà xúc động thực sự trước những giọt lệ của chàng rể. Ngoài chỗ xúc xích tự làm, bà cho cậu thêm hai cân phô mai làm từ sữa dê ngậy hương và một chai vang ủ từ những trái phúc bồn tử lóng lánh cuối mùa. Trên mảnh giấy kẹp cùng vào gói thức ăn, bà viết: “Ai làm điều tốt sẽ gặp điều tốt! Mẹ vợ của con”.
Cuộc sống yên ả của đôi vợ chồng già trôi đi hơn một tháng, cho đến khi bà lại trắng đêm vì muốn biết tình cảm của chàng rể út đối với mình ra sao. Bà hân hoan lôi giấy bút ra viết thư: “Con rể yêu quý của mẹ, năm nay nhà còn thừa nhiều bột mì lắm. Con hãy đến lấy về để nướng những chiếc bánh mì thơm ngon nhé. Mẹ đợi con đến thăm và lấy quà về”.
Năm ngày đằng đẵng trôi qua, bà đã quá nản lòng thì chợt nghe tiếng vó ngựa từ xa vọng lại. Chuyện gì xảy ra sau đó thì ta biết rồi. Lần này bà diễn vô cùng thống thiết, than thân trách phận không thể đáng tin hơn, nước mắt chảy đẫm vạt áo. Chàng rể tội nghiệp thoạt tiên đứng sững như trời trồng, rồi chàng rảo bước chạy đến bên giếng. Và đẩy bà mẹ vợ rơi đánh tùm xuống giếng.
Tiếng vùng vẫy và tiếng ằng ặc đuối nước kéo dài một lúc lâu, cho đến khi bà mẹ vợ chìm hẳn trong làn nước giá băng. Chàng rể út thản nhiên ngó xuống và nói: “Đáng đời nhé bà già! Ai xui bà lấy hết của ngon vật lạ cho nhà các anh các chị và chừa lại cho nhà tôi mấy bao bột mốc? Vợ tôi sẽ không bao giờ phải tủi thân vì bị bà phân biệt đối xử nữa!”. Nói xong, chàng quay lưng đi, quẳng lại mấy bao bột ở hiên nhà.
VĨ THANH:
Hai hôm sau, trời còn mờ sáng đã có tiếng gõ cửa dồn dập. Chàng út tin chắc là bố vợ đến báo tin dữ. Nhưng khi mở cửa thì chẳng thấy ai. Chỉ có một gói giấy nhỏ ở trên bậc thềm. Trong đó có chìa khóa của chiếc Mercedes mới coóng đỗ trước nhà. Và một mảnh giấy với dòng chữ: “Ai làm điều tốt sẽ gặp điều tốt! Bố vợ của con”.
Và nếu vợ chồng chàng còn sống thì hôm nay họ vẫn đi chiếc xe xa xỉ đến các nhà hàng sơn hào hải vị, trong khi hai gia đình kia còn mải ăn thịt đóng lọ và xúc xích.
