Phan Minh Ngọc/ Báo TBKTSG
—–
Mới đây Hong Kong Monetary Authority – HKMA (có chức năng như ngân hàng trung ương của Hồng Kông) lên tiếng cảnh báo rủi ro rửa tiền đã tăng lên từ hai năm qua trong một số phân khúc hoạt động của các doanh nghiệp công nghệ tài chính (Fintech) kinh doanh công cụ lưu giữ giá trị (SVF) như Alipay hay WeChat Pay, gồm rút tiền ở nước ngoài, chuyển tiền xuyên biên giới, và chuyển tiền ngang hàng (giữa các cá nhân, P2P).
HKMA bắt đầu cấp phép hoạt động cho doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị từ năm 2016 và đến nay đã cấp phép cho 16 doanh nghiệp như vậy, trong đó có Octopus, Paypal, Alipay, WeChat Pay… Các doanh nghiệp này buộc phải tuân thủ quy chế phòng chống rửa tiền (AML) do HKMA đặt ra.
Theo dõi quá trình hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị, HKMA nhận thấy phần lớn các nghiệp vụ cung ứng bởi các doanh nghiệp này có mức độ rủi ro thấp. Tuy vậy, HKMA đánh giá mức độ rủi ro liên quan đến rửa tiền và tài trợ khủng bố của các doanh nghiệp này ở cấp trung (có ba cấp: thấp, trung và cao). HKMA xác định rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng bố chủ yếu tập trung ở các doanh nghiệp dựa trên nền tảng kết nối được dùng cho nhiều hành động bất hợp pháp, như nạp tiền có nguồn gốc bất minh vào các thẻ ghi có ở nước ngoài, sau đó rút ra bằng tiền mặt ở những nước có rủi ro cao; hoặc chức năng chuyển tiền ngang hàng P2P của doanh nghiệp bị lợi dụng cho hoạt động cá cược bất hợp pháp.
Các doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị đã chủ động báo cáo khoảng 1.200 giao dịch đáng ngờ trong vòng hai năm, từ tháng 11-2016 đến 12-2018, chủ yếu là các giao dịch trong đó tiền được dùng để mua các hàng hóa bất hợp pháp trên mạng, để đánh bạc và cá cược bất hợp pháp hoặc các hành vi liên quan đến rửa tiền như rút tiền mặt ở nước ngoài.
Dựa trên đánh giá và hiểu biết riêng của các doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị, HKMA ước tính có đến một phần ba giao dịch đáng ngờ là liên quan đến các hành vi phạm pháp nói trên. Một số giao dịch đáng ngờ khác thì được cho là có liên quan đến dịch vụ kiều hối lậu, buôn bán ma túy và buôn lậu.
| Hàm ý cho Việt Nam là thay vì thái độ e dè, ngần ngại, thậm chí là có xu hướng không cấp phép và cấm đoán sử dụng các công cụ công nghệ tài chính mới, nên “mở lòng” đón tiếp, cho phép các doanh nghiệp kinh doanh các công cụ này hoạt động hợp pháp. |
Điều đáng nói ở đây là phương cách tiếp cận vấn đề của HKMA. Mặc dù mức độ rủi ro của nguy cơ rửa tiền và tài trợ khủng bố đã đạt cấp độ quan ngại, cần phải hành động, HKMA đã không chọn cách tiêu cực là thu hẹp hoạt động, cắt giảm bớt nghiệp vụ hoặc thậm chí là rút lại giấy phép hoạt động đã cấp cho các doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị.
Thay vào đó, HKMA xác định việc cần làm là củng cố khuôn khổ quy chế để giảm thiểu khiếm khuyết đã được nhận diện cũng như mức độ rủi ro chung của các doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị, đặc biệt liên quan đến các nghiệp vụ như rút tiền ở nước ngoài, chuyển tiền xuyên biên giới, và P2P, nhưng đồng thời vẫn phải đảm bảo duy trì chức năng hoạt động bình thường, lành mạnh của doanh nghiệp, tạo thuận lợi và dễ dàng cho khách hàng sử dụng các công cụ lưu giữ giá trị này.
Theo hướng trên, doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị được coi là đối tác chứ không phải “thần dân bị trị” hay “tội đồ” của HKMA. Dù con số 1.200 giao dịch đáng ngờ mà các doanh nghiệp báo cáo với HKMA chỉ chiếm có 0,7% trong tổng số giao dịch đáng ngờ mà HKMA nắm được, nhưng HKMA dường như không coi đó là kết quả của việc báo cáo gian dối hoặc sự chểnh mảng với rủi ro từ các doanh nghiệp. HKMA cũng đã công bằng khi đánh giá rằng hầu hết các doanh nghiệp này đã thiết lập và thực thi hữu hiệu các hệ thống phòng chống rửa tiền phù hợp với mức độ rủi ro rửa tiền mà họ đối mặt.
Do vậy, để nâng cao khả năng phòng chống rửa tiền tại các doanh nghiệp này, HKMA đã tăng cường khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp tích cực sử dụng công nghệ và các công cụ phân tích vào kiểm soát tội phạm tài chính và chủ động báo cáo định kỳ và bất thường diễn biến của các giao dịch bất thường, đặc biệt những giao dịch có quy mô đáng kể.
Mặt khác, HKMA cũng chủ động hợp tác với cơ quan chức năng ở các quốc gia khác trong việc giám sát các điển hình mới nhằm có thêm thông tin để hiểu rõ hơn các rủi ro rửa tiền đặc thù trong hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị. Tăng cường hợp tác với đối tác nước ngoài, đặc biệt ở Trung Quốc đại lục, được HKMA nhấn mạnh bởi đã có sự tăng mạnh trong sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp kinh doanh công cụ lưu trữ giá trị giữa Hồng Kông và Trung Quốc đại lục.
Hàm ý cho Việt Nam là thay vì thái độ e dè, ngần ngại, thậm chí là có xu hướng không cấp phép và cấm đoán sử dụng các công cụ công nghệ tài chính mới, nên “mở lòng” đón tiếp, cho phép các doanh nghiệp kinh doanh các công cụ này hoạt động hợp pháp ở Việt Nam (theo một lộ trình được kiểm soát chặt chẽ).
Dù luôn có rủi ro và tiêu cực đi kèm các công cụ công nghệ tài chính mới này nhưng hãy nghĩ đến những lợi ích to lớn mà chúng đem lại cho người dân. Đồng thời, cần nhận thức rằng những rủi ro đó nếu chủ động và tích cực đối mặt và xử lý thì sẽ hoàn toàn có thể kiểm soát được với sự hợp lực của doanh nghiệp kinh doanh các công cụ này cũng như của các đối tác khu vực (Trung Quốc) và quốc tế.
NGUỒN: Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn
Link bài: Chủ động phòng ngừa…
(https://www.thesaigontimes.vn/
