Trần Quí Thanh
—–
Trong những vụ án hình sự liên quan đến quan chức nhà nước xảy ra trong những năm qua, có nhiều vụ dính đến chuyện đất đai. Các cựu quan chức lớn của TPHCM, Đà Nẵng và nhiều nơi khác bị khởi tố vì đất đai, và có lẽ chuyện này không dừng lại.
Quan chức vào vòng lao lý nhiều như vậy là vì có sai phạm, và nguyên nhân của nó là các quy định vè pháp luật chưa chặt chẽ, tạo cơ hội cho lòng tham khai thác nguồn tài nguyên quý giá này. Trong đó, quy định về “giao đất, cho thuê đất” có nhiều lỗ hổng. Từ đó, hình thành những nhóm lợi ích, giao đất và từ từ phù phép để chuyển từ công sang tư. Các nhà nghiên cứu chính sách đã từng đưa ra khái niệm “Chủ nghĩa tư bản thân hữu” để nói về các nhóm lợi ích này.
Về nguyên tắc, việc giao đất và cho thuê đất phải đảm bảo các nguyên tắc là phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; đúng thẩm quyền; đúng đối tượng; theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định; đúng hạn mức, thời hạn; do UBND các cấp có thẩm quyền thực hiện. Việc giao đất, cho thuê đất được thực hiện thông qua các hình thức Nhà nước có thu tiền và không thu tiền sử dụng. Nhưng trên thực tế, có quá nhiều sai phạm, và những vụ án mới khui ra chỉ là con số tượng trưng, nếu làm cho hết thì không có đủ lò để đốt hết củi.
Cho nên, các nhà làm luật phải tính tới việc lấp đầy những lỗ hổng đó. Nếu không, tài nguyên đất đai và tài sản công sẽ bị rơi vào tay các nhóm lợi ích, và đáng tiếc nữa là sẽ có nhiều quan chức vì lòng tham mà “nhập kho”. Thường dân không là đối tượng thực hiện được hành vi tham nhũng, hành vi này thuộc về đối tượng tội phạm có chức vụ.
Ngay cả các dự án công như mở đường, xây cầu, làm sân bay, thì các quy định về đền bù giải tỏa cũng phải có cơ sở khoa học, đảm bảo khách quan, công bằng. Những vụ khiếu kiện đất đai kéo dài, gây bức xúc và mất lòng tin trong dân chúng cũng từ những quy định chưa chặt chẽ, cộng với tiêu cực trong một số người thi hành.
Quy định của pháp luật càng chặt chẽ thì càng hạn chế sai phạm. Người dân được thụ hưởng những quyền và lợi ích hợp pháp khi phải bị di dời để phục vụ cho các dự án công.
Năm 2020, Chính phủ sẽ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai, thiết nghĩ nên nghiên cứu để xây dựng các quy định phù hợp để quản lý đất đai tốt hơn, hiệu quả hơn.
Xã hội sẽ không thể an ổn nếu như còn để những xung đột liên quan đến đất đai.
Sài Gòn ngày 09/07/2019
TQT
Bài đoc thêm, Link: Luật đất đai: Ba điều ‘cốt tử’ cần sửa đổi!
(https://thanhnien.vn/toi-viet/luat-dat-dai-ba-dieu-cot-tu-can-sua-doi-1086606.html)
