Trần Quí Thanh
—–
Kính gửi anh Trần Quí Thanh
Em cảm ơn anh đã trả lời rất nhanh câu hỏi về công nghệ của em (bài đăng blog Trần Quí Thanh ngày 2/10).
Nay em gửi anh câu hỏi “xưa như trái đất” nhưng đã khiến nhiều CEO đau đầu nhức óc: Quan điểm của anh về tiền lương?
Ý em muốn hỏi về tiền lương nói chung, cả DNNN và DNTN. Vì em thấy việc trả lương ở DNNN có nhiều bất cập, DNTN cũng bị ảnh hưởng theo.
Do đó cần phải có một quan điểm thật đúng đắn về chế độ tiền lương để việc “trả lương theo năng lực” đi vào thực chất. Kính mong anh giải đáp giùm.
Chúc anh vạn sự như ý.
Nguyễn Hồng Lam (Phú Thọ): lam_hongnguyen1963@gmail.com
—–
Anh Nguyễn Hồng Lam mến!
Trả lương theo năng lực là yếu tố căn bản để khuyến khích người lao động làm việc, người có tài sẵn sàng cống hiến và tận tuỵ với công việc. Nếu như trả lương theo kiểu cào bằng, thì không bao giờ khai thác hết nguồn lực của từng cá nhân trong một đơn vị.
Hãy nhìn chế độ lương tiền của các cơ quan nhà nước sẽ thấy, ai cũng như ai, cứ sáng vác ô đi tối vác về, người làm việc tốt chẳng khác gì người kém. Thông thường có bình bầu A, B, C cuối năm nhưng lấy lệ, cả nể nhau, và sự khác biệt đó cũng chẳng mang lại điều gì lợi ích. Thăng tiến cũng chưa chắc căn cứ vào năng lực, mà là hậu duệ, quan hệ, tiền tệ, sau đó mới đến trí tuệ.
Không chỉ trong cơ quan hành chính, doanh nghiêp nhà nước cũng có cách sử dụng con người và trả công tương tự. Làm kinh doanh mà cũng tư duy bao cấp thì hỏng, mà phải là tư duy thị trường. Đã tư duy thị trường thì lao động cũng là một loại hàng hoá, có giá trị khác nhau tuỳ theo chất lượng.
Gần đây, doanh nghiệp nhà nước đã có thay đổi, tuyển dụng nhân sự và trả lương linh hoạt để giữ chân người tài. Tuy nhiên, doanh nghiệp nhà nước chịu sự ràng buộc những quy định của nhà nước, cho nên sự linh hoạt cũng trong giới hạn, xé rào coi chừng bị bỏ vô lò.
Doanh nghiệp tư nhân có quyền trả lương tuỳ theo thực lực tài chính của doanh nghiêp, không có giới hạn, không cào bằng mà căn cứ vào chất lượng lao động của từng cá nhân. Theo quan sát của tui, do quá trình hội nhập và sự năng động của khu vực kinh tế tư nhân, các hoạt động quản trị của doanh nghiệp tư nhân đã theo kịp với thế giới, đặc biệt là quản lý nhân sự.
Sự ảnh hưởng của doanh nghiệp nhà nước đến doanh nghiệp tư nhân trong việc trả lương như anh đề cập cũng có, bởi vì tập quán xã hội, từ trả lương trong cơ quan nhà nước, đến trả lương trong khối doanh nghiệp nhà nước cũng tiêm nhiễm vào trong tư duy quản lý chung. Những ông tư nhân không năng động thì cũng không thoát ra được cách quản lý nhân sự và trả lương kiểu nhà nước.
Nhưng tui tin chắc, doanh nghiệp tư nhân sẽ tiếp tục thay đổi, càng ngày càng tiến bộ. Bởi vì nếu không cải cách theo hướng tốt hơn và thì sẽ thất bại. Cải cách không chỉ một lần, mà phải thường xuyên, cuộc sống luôn thay đổi thì bắt buộc các doanh nghiệp phải thay đổi.
Trả lương theo năng lực trong khu vực nhà nước sẽ khó khăn hơn. Ngay trong cơ quan chính quyền, chưa có tư duy đổi mới về trả lương, chính sách cào bằng tồn tại bao nhiêu năm nay không thay đổi. Trong lúc, ngay sát cạnh Việt Nam, Singapore trả lương công chức theo năng lực từ lâu rồi. Và có lẽ vì vậy, họ có một nền hành chính thành công nhất thế giới.
Biết rằng phải trả lương theo năng lực mới khai thác lao động hiệu quả, nhưng chỉ có tư nhân mới làm tốt việc này, còn nhà nước thì hãy đợi đấy!
Trần Quí Thanh
(Hãy viết thư cho tôi: tranquithanh1953@gmail.com)
