Trần Nguyễn Phước Thông/ Báo TBKTSG
—–
Mobile Money sẽ được thí điểm chậm nhất vào tháng 6 năm nay tại Việt Nam. Tuy nhiên, để áp dụng một nền tảng tài khoản viễn thông rộng rãi thì cần có một cơ chế pháp lý phù hợp để người dân có thể sử dụng các dịch vụ tài chính cơ bản một cách an toàn.
Khi đại dịch Covid-19 diễn ra trên toàn cầu, một trong những xu hướng thế giới đang hướng tới là hệ thống tài chính kỹ thuật số mạnh hơn. Có thể thấy, Mobile Money đã phổ biến hơn trong và sau giai đoạn dịch bệnh.
Nhiều quốc gia đã thực hiện các bước để tăng cường sử dụng Mobile Money trong giai đoạn này. Tại Pakistan, nơi việc sử dụng nền tảng này vẫn còn hạn chế do thói quen tiêu dùng tiền mặt, chính phủ vào giữa tháng ba đã miễn tất cả các khoản phí trực tuyến để thúc đẩy các giao dịch thông qua Mobile Money.
Mobile Money chủ yếu được sử dụng cho các giao dịch cơ bản, chẳng hạn như thanh toán hóa đơn, chuyển tiền, nhận tiền lương hoặc thanh toán từ chính phủ. Có thể phân loại các khoản thanh toán này thành năm loại lớn: các khoản thanh toán từ chính phủ cho người dân (tiền lương cho cán bộ, công chức, lương hưu); thanh toán từ doanh nghiệp cho người dân (tiền lương của người lao động); các khoản thanh toán khác cho công việc (các khoản thanh toán cho việc mua bán hàng hóa và sử dụng dịch vụ); thanh toán từ người dân đến doanh nghiệp (thanh toán tiện ích); và thanh toán giữa mọi người (kiều hối…).
Qua thực tiễn các nước có thể nhận thấy, Mobile Money là một dịch vụ chuyển tiền và cho vay tài chính vi mô dễ sử dụng, nhanh chóng và đáng tin cậy với các giao dịch được hoàn thành trong vài giây và có xu hướng phát triển thành một phương thức thanh toán chính cho hàng hóa và dịch vụ, tạo điều kiện cho các giao dịch viễn thông liền mạch đối với thanh toán thuế, thanh toán hóa đơn tiện ích, cho phép phụ huynh thanh toán học phí cũng như mua sản phẩm trực tuyến…
Điều này là do Mobile Money được hỗ trợ bởi công nghệ ngày càng phát triển, mang đến trải nghiệm hoàn chỉnh cho khách hàng và có thể thay thế nhu cầu sử dụng tiền mặt. Nền tảng này đã tận dụng khả năng tiếp cận rộng rãi của điện thoại di động để cải thiện khả năng truy cập tài chính và đưa nhiều người tiếp cận với các khoản vay nhỏ lẻ.
Chính phủ cần có các cơ chế pháp lý đảm bảo sự an toàn
Các nhà mạng cung cấp dịch vụ này không thể triển khai Mobile Money mà không cần có sự hỗ trợ và kiểm soát của chính phủ. Điều quan trọng là sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý chuyên ngành về tài chính như Bộ Tài chính hay Ngân hàng Nhà nước nhằm đảm bảo tính pháp lý của các giao dịch gửi và nhận tiền.
Các cơ quan quản lý trực tiếp cần ban hành hướng dẫn về Mobile Money để cung cấp khung pháp lý cần thiết nhằm đảm bảo sự an toàn trong quá trình sử dụng. Đầu tiên là những hướng dẫn minh bạch hóa mối quan hệ giữa nhà khai thác mạng di động và ngân hàng đối tác. Tiếp theo đó là sự cụ thể trong quyền và nghĩa vụ của nhà mạng và người sử dụng nền tảng.
Một điều cần lưu ý là các vấn đề về giải quyết khả năng tương tác, tiêu chuẩn hệ thống, sự cạnh tranh, việc chống rửa tiền, chống khủng bố tài chính và giám sát cũng cần được hướng dẫn cụ thể. Ví dụ, các quy định liên quan đến việc nhà cung cấp Mobile Money phải đáp ứng các tiêu chuẩn hệ thống nào để triển khai dịch vụ này hoặc vấn đề đại lý Mobile Money phải là loại hình doanh nghiệp nào, có địa chỉ trụ sở thực tế và có tài khoản tổ chức được cấp phép như các tổ chức tín dụng hay không.
Thêm vào đó, cũng có thể ban hành các quy định bắt buộc nhà mạng chứng minh việc luôn theo dõi mọi giao dịch của khách hàng và phát hành các báo cáo hệ thống đảm bảo loại trừ rủi ro cho cơ quan chuyên ngành. Các vấn đề về kiểm toán độc lập và giám sát đại lý cũng cần được hướng dẫn cụ thể để việc triển khai dịch vụ này được đảm bảo ở mức tốt nhất.
Ngoài ra, cần có những quy định để tránh việc xảy ra các tổn thất về tiền bạc và sự lừa đảo trong quá trình sử dụng Mobile Money. Về mặt lý thuyết, việc tạo tài khoản viễn thông để thanh toán rất dễ dàng: người dùng không cần gì nhiều hơn một chiếc điện thoại di động, một ít tiền và thẻ sim. Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn, nhiều nước thường yêu cầu một hình thức xác nhận tài khoản và người sử dụng chính thức.
Các quy định này nhằm ngăn chặn tội phạm liên quan đến tài chính và cung cấp sự giám sát của nhà nước trong việc bảo vệ các đối tượng sử dụng là người dân, người nghèo, người di cư, người tị nạn, phụ nữ và người dân sống ở khu vực nông thôn.
Một giới hạn cần được đặt ra cho vấn đề chuyển tiền thông qua Mobile Money và nếu người sử dụng chuyển nhiều hơn mức giới hạn này thì cần có điều kiện xác nhận danh tính của cả bên chuyển và bên nhận để tránh thiệt hại.
Vấn đề về việc giải quyết khiếu nại và tố cáo của khách hàng cũng cần được hướng dẫn rõ vì nếu để cho nhà mạng tự ban hành các chính sách này thì sẽ dẫn đến những điều khoản sử dụng gây bất lợi cho bên còn lại.
Có thể nhận thấy, việc thiếu luật cụ thể ở các nước để điều chỉnh các giao dịch tài chính Mobile Money được coi là một hạn chế tiềm năng đối với khả năng thương mại của loại hình này, do người dùng không nhận thức được ai chịu trách nhiệm trong trường hợp tranh chấp phát sinh hoặc thậm chí phân bổ trách nhiệm trong trường hợp xảy ra mất mát.
Một ví dụ điển hình là người dân Nigeria đã trở thành “con mồi” của các vụ lừa đảo đối với các giao dịch thông qua Mobile Money do sự thiếu hiểu biết. Việc truy tố các nghi phạm cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu luật pháp điều chỉnh trực tiếp.
Tóm lại, Chính phủ cần xác định các vấn đề quan trọng cần có để hình thành khung pháp lý liên quan đến các nền tảng Mobile Money như khám phá các giải pháp và đề xuất nhằm giải quyết các thách thức hiện tại như bảo vệ người tiêu dùng, hạn chế gian lận, lỗ hổng hệ thống, quyền riêng tư và phân bổ trách nhiệm pháp lý.
Thứ hai, xác định trách nhiệm giám sát của các cơ quan quản lý. Thứ ba, xác định các thông lệ quốc tế phù hợp, có thể áp dụng ở Việt Nam về kiểm soát vận hành và nội bộ về các tiêu chuẩn bảo mật. Và một điều quan trọng là cần có sự thống nhất giữa các luật hiện hành liên quan đến thanh toán điện tử.
Việc tham gia vào thị trường Mobile Money đòi hỏi sự kết nối Internet nhất quán và dòng tiền ổn định. Ngoài ra còn có các rào cản văn hóa vì có thể Mobile Money phù hợp triển khai ở nước này nhưng không phù hợp ở nước khác.
Do đó, cần có sự cân nhắc và các cơ chế pháp lý phù hợp sau giai đoạn thí điểm bởi lẽ pháp luật cũng sẽ thúc đẩy bảo vệ người tiêu dùng đối với khách hàng sử dụng Mobile Money bao gồm cơ chế xử lý các khiếu nại liên quan đến việc cung cấp và lợi ích của khách hàng đối với dịch vụ này.
NGUỒN: Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn
Link bài: Cơ chế nào...
(https://www.thesaigontimes.vn/
