V. Dũng/ Báo TBKTSG
Không có bất cứ một tai họa nào giáng xuống mà trong đó không ngầm chứa điều may mắn cùng với niềm hy vọng, đại dịch Covid-19 cũng không ngoài quy luật đó.
Con virus SARS-CoV-2 vây hãm con người không cho ra đường, mỗi quốc gia theo từng thời điểm khác nhau, phải phong tỏa hàng không, đường bộ và giãn cách xã hội.
“Cùng tắc biến”, con người tìm cách duy trì hoạt động, sản xuất kinh doanh bằng cách khác, đó là khai thác công nghệ ở mức tối đa. Nền kinh tế số được lựa chọn làm sứ mệnh “cứu” nền kinh tế thế giới. Tất nhiên, mỗi nước có trình độ công nghệ khác nhau sẽ có hiệu quả khác nhau.
Cuộc cách mạng số tưởng rằng sẽ đi những bước theo sự tính toán của các nước, cộng đồng doanh nghiệp, nhưng vì con virus SARS-CoV-2, tất cả đều tăng tốc. Theo các nhà nghiên cứu, cuộc cách mạng số đã đi nhanh hơn vài năm nhờ sự tác động của đại dịch.
Chuyên gia kinh tế – TS Trần Đình Thiên nhận định: “Theo một cách nào đó Covid-19 đã thúc đẩy kinh tế thưc sang kinh tế số như một phép màu, thúc đẩy loài người tiến bộ”.
Tui đã viết một số bài về tác động của đại dịch, trong đó có nói đến những thay đổi ở Mỹ và nhiều nước châu Âu, rất nhiều công ty đã trả lại các tòa nhà thuê làm văn phòng, chuyển sang làm việc online ngay lập tức. Nếu không có đại dịch, họ chưa tính tới sự thay đổi này.
Còn Việt Nam thì sao?
Khi có quy định giãn cách, các hoạt động mua bán, dịch vụ trực tuyến được khai thác khá sôi động, kể cả học hành, hội họp. Nhưng sau đó, mọi sự trở lại như cũ. Chúng ta vẫn chưa chớp được thời cơ chuyển sang “thời đại số” để đi nhanh như mong muốn. Tất nhiên, cũng có một số ít lĩnh vực, một vài doanh nghiệp đã kịp thời thay đổi.
Đại dịch Covid-19 là thảm họa, nhưng cũng trao cho chúng ta cơ hội vàng để chuyển đổi số, đừng để vuột mất, uổng phí lắm
Trần Quí Thanh
—-
Covid-19 được ví von như một chuyến tàu hắc ám đi ngang qua và để lại nhiều hệ lụy ám ảnh cho nền kinh tế năm 2020. Tuy nhiên, nếu tìm được một vị trí an toàn trên chuyến tàu này để quan sát mọi chuyển động bên ngoài cửa sổ thì cũng có vô vàn điều thần kỳ diễn ra. Thậm chí tờ báo The Wall Street Journal còn đưa ra nhận định Covid-19 như một cỗ máy thời gian đưa môi trường kinh doanh tiên tiến của tương lai đến hiện tại.
Đại dịch có thể là sự tác động bất ngờ và nặng nề trong một thời gian ngắn nhưng trong tình thế phải thay đổi các mô hình kinh doanh cũng cho thấy tốc độ nâng cấp không kém. Thông thường quy trình thay đổi hình thái kinh doanh của doanh nghiệp có thể mất nhiều năm mới hoàn thành thì nay họ chỉ xoay sở trong vài tháng. Mọi mô hình kinh doanh, đầu tư bị Covid-19 chạm đến đều buộc phải xoay trở để tồn tại và khi mọi thứ đi vào quỹ đạo thì giá trị tích cực cũng đã lộ diện.
Cỗ máy thời gian của cuộc cách mạng số
Thế giới đã trải qua vài cuộc cách mạng về công nghệ, nhưng lần này vẫn cho thấy sự khác biệt khi sức ép đến từ mọi mặt và cơ hội để thử và thất bại là không có. Sự chuyển đổi như một cuộc chiến sống còn và lợi thế sẽ mở ra cho những quốc gia, những doanh nghiệp có sự chuẩn bị tốt cho hạ tầng cồng nghệ. Không còn giả lập, Covid-19 đang đưa môi trường kinh doanh của tương lai đến thực tại một cách trần trụi và thử thách những ai can đảm và dám thay đổi.
Điều đáng nói là sự chuyển đổi này đang đem đến hiệu quả mà chính những người trong cuộc cũng không ngờ đến. Công nghệ thông tin là nền tảng hỗ trợ làm việc tại nhà, học trực tuyến và giao hàng tận nơi, đây là những hoạt động rất cần thiết trong tình hình dịch bệnh. Người dân Việt Nam có thể thực hiện nhiều giao dịch trên mạng và họ tận dụng dịch vụ này triệt để hơn kể từ khi dịch bệnh nổ ra vào cuối tháng 1-2020.
Lượng truy cập vào Cổng Dịch vụ công Quốc gia, cổng thông tin tiếp nhận và xử lý các dịch vụ công cơ bản của người dân, tăng đột biến trong thời gian gần đây. Theo số liệu của Chính phủ, số lượt truy cập nhảy vọt từ 11 triệu lượt vào cuối tháng 1 lên 28 triệu lượt vào cuối tháng 3. Trong tháng 3, số lượng các giao dịch trực tuyến được thực hiện thông qua Cổng Dịch vụ cũng tăng gấp đôi, lên hơn 23.000 giao dịch.
Theo đánh giá của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Covid-19 đã thúc đẩy nhận thức chuyển đổi số của ngành này nhanh hơn từ 3-5 năm, tạo bước nhảy vọt cho thanh toán số. Thống kê mới nhất của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, trong 9 tháng đầu năm 2020, số lượng và giá trị giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt đều tăng trưởng mạnh, tương ứng 75,2% và 30% so với cùng kỳ năm 2019; đặc biệt là số lượng và giá trị giao dịch qua kênh điện thoại di động tăng mạnh, tương ứng gần 125% và 130% so với cùng kỳ năm 2019.
Một thống kê khác cũng cho thấy, trước khi Covid-19 bùng phát, chỉ 20% doanh nghiệp để ý đến chuyển đổi số. Sau sáu tháng, có đến hơn 70% doanh nghiệp chú ý đến quá trình này và trên 50% doanh nghiệp đang thực hiện. Covid-19 là thách thức, cũng như là cơ hội để thực hiện chuyển đổi số.
Dẫn số liệu từ ví điện tử MOMO, Tiến sĩ Trần Đình Thiên – thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng – cho biết, chỉ sau một năm 2020 vừa rồi, số khách hàng của MOMO đã tăng gấp đôi, từ 10 triệu lên đến 20 triệu, tức là sau 1 năm, số khách hàng tăng lên bằng cả 10 năm trước cộng lại.
Covid-19 gây ra cú sốc cho cả thế giới, tạo một cú nhảy vọt từ nền kinh tế vật thể sang kinh tế số. Lý giải hiện tượng này thì không quá phức tạp, vì nền tảng là chúng ta đã được chuẩn bị sớm và phổ biến nhanh. Khi Covid-19 xảy ra, điều không ai lường trước được là nó chặn đứng tất cả các kết nối thực, đồng thời, buộc người ta không được di chuyển. Hiện nay tình trạng đó vẫn đang diễn ra, nền kinh tế vật chất hiện tại bị đứt gãy ở cả hai chiều cung lẫn cầu và giao tiếp xã hội. Nhưng công nghệ số đang được xem như là các chìa khóa dần mở những khúc mắc này.
“Theo một cách nào đó Covid-19 đã thúc đẩy kinh tế thực sang kinh tế số như một phép màu, thúc đẩy loài người tiến bộ”, Tiến sĩ Trần Đình Thiên nhận định.
Covid-19 là một bài kiểm tra đối với tất cả các hệ thống, từ cấp quốc gia cho tới cá nhân, cho thấy cả ưu điểm và khuyết điểm. Đây là lời nhắc nhở rằng Việt Nam có thể tận dụng nhiều cơ hội hơn nữa từ các dịch vụ số và phải đẩy nhanh và mạnh hơn nữa tiến trình số hóa. Công nghệ thông tin không chỉ thúc đẩy tăng trưởng bao trùm mà còn nâng cao năng lực đối phó giữa bối cảnh khủng hoảng – giúp chúng ta giảm thiểu tác động tiêu cực của gián đoạn xã hội, giúp chúng ta kết nối, làm việc hiệu quả và quan trọng là vẫn thể giao tiếp xã hội và đảm bảo nhu yếu phẩm.
Lực đàn hồi không tưởng của các kênh đầu tư
Trong cơn hoảng loạn hồi đầu năm, người ta nói rằng thị trường đã sụp đổ, hàng không đang đối mặt với khủng hoảng, giá dầu đã sụt giảm nghiêm trọng (về mức 20 đô la một thùng), còn vàng thì mất tới hơn 200 đô la mỗi ounce. Tuy nhiên, trên thị trường tài chính, tất cả những điều này đều là cơ hội, những cơ hội mua xuất hiện khi thị trường tăng, còn các cơ hội bán xuất hiện khi thị trường giảm. Điều quan trọng nhất đối với một nhà giao dịch đó là xác định đúng xu hướng.
Và khi dự đoán đúng về xu hướng thì Covid-19 trở thành trọng lực đè nén chiếc lò xo tạo nên một lực đàn hồi rất mạnh của các kênh đầu tư khi thoát ra khởi sức ép. Nhìn lại xu hướng của các kênh đầu tư trong năm qua có thể thấy rõ điều này khi cả vàng, chứng khoán, tiền ảo đều thiết lập những kỷ lục mới về đà tăng.
Các nhà phân tích cũng cho rằng mặc dù thông tin tích cực về quá trình phát triển và phân phối vaccin có thể khiến vàng giảm giá trong nhất thời, song kim loại quý này sẽ không vì thế mà trở nên kém hấp dẫn hơn trong quá trình khắc phục các khó khăn về kinh tế. Trong khi đó, chứng khoán được bật dậy mạnh khi các nhà đầu tư mới xuất hiện khi đầu tư online trở thành xu hướng, thị trường tài chính cũng bật mạnh sau khi bị đè nén hồi đầu năm.
Tiền ảo có lẽ là kênh đầu tư đáng nói nhất trong thời đại số hóa được triển khai ở quy mô lớn như hiện nay. Các đồng tiền ảo đang được mở rộng không gian để cạnh tranh với các kênh đầu tư khác và thu hút được rất nhiều nhà đầu tư.
Không chỉ các kênh đầu tư có đặc tính “thuần chủng” về số hóa, Covid-19 như là động lực để các kênh hàng hóa khác như bất động sản, nông sản… mở đường vào không gian số. Khi hạ tầng về công nghệ của các lĩnh vực này được hoàn thiện họ có quyền kỳ vọng vào sự đột phá.
Áp dụng số hóa giúp chúng ta có thể mô phỏng thực tại. Tuy nhiên, bản thân chúng ta không phải là những sinh vật kỹ thuật số. Quá trình tiến hóa của con người sẽ tiếp tục đòi hỏi những trải nghiệm vật lý vì vậy sự điều chỉnh để cân bằng trong thời gian tới là điều cần thiết.
Thấu đạt những góc khuất của nền kinh tế
Về mặt kinh tế, dịch Covid-19 đã gây ra những thiệt hại có thể không phải chỉ khắc phục được trong thời gian ngắn. Nhưng dịch bệnh này đã chỉ ra khá rõ những hạn chế, thậm chí khuyết tật của nền kinh tế. Chẳng hạn, trong sản xuất nông nghiệp thì chưa đề cao quy hoạch vùng, còn chạy theo phong trào, ít chú ý đến lợi thế so sánh; biết là lệ thuộc đầu ra từ phía Trung Quốc nhưng biện pháp khắc phục ít được chú ý một cách triệt để nên dẫn đến việc phải “giải cứu” liên tục.
Việc phải tổ chức lại sản xuất, kinh doanh, chú trọng nhiều hơn đến quản lý rủi ro… cũng được nhiều doanh nghiệp quan tâm và thực hiện. Cả trong điều hành kinh tế vĩ mô, chắc chắn cũng có những tác động để có sự điều chỉnh phù hợp hơn trong thời gian tới.
Nếu không phải là những góc khuất mang tính vĩ mô như vậy thì Covid-19 cũng đã khiến nhiều cá nhân thức tỉnh và điều chỉnh hành vi và tư duy tài chính của mình một cách hợp lý hơn. Cách quản lý tài chính của người Việt đã có thay đổi theo hướng tăng ý thức phòng ngừa những rủi ro trong tương lai và hướng đến sự tiêu dùng văn minh hơn.
Theo số liệu khảo sát của Kantar, qua dịch Covid-19, nhu cầu và hành vi của người dùng cũng có nhiều thay đổi và hướng đến lối sống bền ổn, có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, có đến 57% số người tiêu dùng cho rằng, sẽ ngừng mua các sản phẩm, dịch vụ ảnh hưởng đến môi trường và xã hội; 23% ưu tiên mua các loại thức ăn từ hạt; 20% còn lại sẵn sàng chi tiền cho các sản phẩm hữu ích cho sức khỏe và môi trường như sữa tăng sức đề kháng, bàn chải bảo vệ môi trường. Họ đang kỳ vọng vào các doanh nghiệp sẽ đưa ra các giải pháp có lợi cho sức khỏe.
Đại dịch đã buộc các mô hình kinh doanh chuyển từ thế giới vật chất lên kỹ thuật số chỉ trong vài tháng. Sự vận động tốc độ cao trên một quy mô lớn có thể gây tổn thương cho nhiều thành phần kinh tế nhưng những giá trị tích cực để lại vẫn được nhiều người ghi nhận.
NGUỒN: Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn
Link bài: Những điều…
https://www.thesaigontimes.vn/td/312320/nhung-dieu-tich-cuc-nhin-tu-cua-so-cua-con-tau-covid-19.htm
