Sừng sững những ngọn tháp lạ kỳ

Tuy rằng tháp đã gắn bó với đời sống của con người từ xa xưa, và làm rất nhiều việc từ canh gác, lấy gió/mưa, báo hiệu bằng kính/lửa hay quan sát, ngắm cảnh, song mỗi khi nhìn thấy tháp, người ta vẫn luôn cảm thấy háo hức, ngạc nhiên cứ như thể lạ mắt lắm, có lẽ bởi vì sự cao khều và lồng lộng của chúng.

Vậy mà có những tòa tháp còn dị thường thật sự, vì không giống với bất kỳ những công trình nào xung quanh, chẳng hạn như nằm lọt thỏm giữa một cái hồ, bồng bềnh trên nước, hoặc như có cây cổ thụ leo bám bên trên, rồi có những hình thù màu sắc, kỳ thú, thậm chí là cả chức năng, nhiệm vụ độc đáo…

Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi xin kể tới một số ví dụ tiêu biểu, và về các tòa tháp vốn dĩ không khác biệt gì, nhưng theo thời gian bỗng trở nên cổ quái.

Đầu tiên phải kể tới là Tháp chuông Kalyazin, nằm trên mặt hồ trữ nước Uglich trên sông Volga, thị trấn Kalyazin – Nga. Đây đã từng là một tháp chuông hùng vĩ của một tu viện lớn – tu viện St. Nicholas vào thế kỷ 18, theo phong cách Tân Cổ điển. Không rõ tu viện này cao bao nhiêu, nhưng riêng tháp này đã cao tới 74,5m và có ít nhất 4 tầng cùng một đỉnh nhọn hiện nay ló trên mặt nước.

Vào năm 1939, nhà lãnh đạo Liên Xô Josef Stalin đã cho xây dựng đập chứa Uglich để phục vụ công nghiệp, vì thế cả thị trấn Kalyazin đã bị nhấn chìm, và chỉ một vài kiến trúc trung cổ và tháp chuông của nhà thờ trên còn lộ diện và trở thành một danh thắng, thu hút du lịch bằng thuyền ở địa phương.

Cũng lẻ loi một mình, nhưng không tách biệt và rất đông khách vì vẻ đẹp lạ là Tháp vườn sồi Guinigi ở thành phố Lucca – Italy. Xuất hiện từ thế kỷ 14, và là một trong 250 tòa tháp trong vùng, song Tháp Guinigi lại là cái duy nhất cho ấn tượng khó quên, nhờ trên đỉnh ở độ cao 44,5m có một vườn cây cổ thụ với 7 gốc sồi lớn đã được trồng từ những ngày đầu của tháp. Do chủ nhân của nó là một vương gia, nên ông đã cho dựng nó cùng nhiều tháp nữa xung quanh, như những pháo đài và vọng gác ngắm cảnh.

Riêng tại tháp này đã trồng trên nóc một số cây sồi để lấy bóng mát, không ngờ chúng cực tốt và suốt hàng thế kỷ đã biến Tháp Guinigi trở thành một thiên đường trên cao. Trong đó, vườn sồi cứ như một cái dù xanh, một hòn đảo trong mây, và đều đặn thu hút hàng chục quý khách thưởng ngoạn mỗi ngày.

Gần giống trên, song có bề mặt là những dây thường xuân leo bám như một bức tường sống là Tháp Gruuhuse, Bruges – Bỉ, thuộc Bảo tàng Gruuhuse thế kỷ 15. Một bảo tàng có bộ sưu tập tranh, ảnh, tượng lớn nhất châu Âu, từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 19. Do chỉ chú ý vào nghệ thuật, hoặc cũng có thể để nâng cao tính giải trí, vẻ đẹp tự nhiên, nên từ lâu người ta đã cho những loại cây leo tự nhiên mọc lên tường, mà đặc biệt là thường xuân tạo thành một lớp áo dày phủ quanh tháp canh.

Vào xuân, nó lúc nào cũng xanh mướt, um tùm, đưa tòa tháp bằng gạch mái nhọn đỏ thắm thành một cây bút chì thực vật màu xanh, còn vào thu thì bung ra nhiều màu sặc sỡ hơn như vàng, cam, hồng, nâu… đan xen trên thân tháp như cầu vồng. Điều ấy càng làm bảo tàng thêm cổ kính, và khiến muôn người ngưỡng mộ.

Sừng sững 183m giữa khuôn viên Nhà thờ Perfect Liberty, Osaka – Nhật Bản, Tháp PL Peace (Hòa Bình) trông giống hệt một bức tượng thạch cao màu trắng, được điêu khắc ngẫu hứng, gần giống như tháp Effeil (Pháp). Và là một tượng đài gợi nhớ tới tất cả những ai bị mất trong Chiến tranh thế giới lần hai, với bên trong còn có một điện thờ tử sĩ.

Trước năm 1970, nó được thiết kế bằng đất thật, song sau đó được dựng bằng cách phun xi măng trắng vào mạng dây quấn. Hàng năm, vào mồng 6 tháng 6, ở đây thường xuyên diễn ra buổi bắn pháo hoa lớn và kỳ ảo nhất thế giới, có lẽ bằng 5 lần những nơi khác vì làm sáng rực cả thành phố, với khoảng 25.000 quả pháo. Những lúc ấy có cảm tưởng tòa tháp như một tên lửa rực rỡ, phóng lên trời đêm.

Là một phần không thể thiếu của Sân vận động Olympic, Montreal – Canada, Tháp Nghiêng Montreal cũng là một kiến trúc đặc biệt, cho toàn thể công trình như một chú ngỗng đang vươn cổ dài đến 175m nhìn ngơ ngác, và hơn thế là nghiêng 45 độ so với mặt đất, trong khi những tháp khác như Tháp Pisa (Italy) chỉ nghiêng 5o, và là tháp nghiêng cao nhất hành tinh. Từ trên đỉnh của nó có thể thấy toàn cảnh thành phố và 80km thung lũng sông Lawrence.

Thế nhưng, để lên xuống ta sẽ phải đi xe điện trên thanh ray, ngả người về trước và sau tới 45 độ như trong trò chơi vòng trượt. Vì nghiêng như vậy, thay cho đứng thẳng và nặng 8.000 tấn, nên nó phải có phần đế bê tông chôn sâu đến 10m và nặng 145.000 tấn, tương ứng 3 chiếc phi cơ chở hàng lớn. Mỗi lần lên xuống tháp nghiêng là một trải nghiệm rất thú vị, vì xe có thể chở 76 người và lao với tốc độ cực nhanh, đi hết quãng đường chỉ trong 2 phút.

Một tháp nghiêng khác cũng kỳ thú song giờ bỏ hoang là Tháp Nghiêng Truyền hình, Yekaterinburg – Nga. Được xây dựng từ năm 1983, nhưng tới nay nó vẫn dang dở, và có lẽ đã ngừng thi công tuy rằng cao tới 220m và theo kế hoạch còn tới 400m và để làm tháp truyền hình địa phương.

Một trong các lý do để nó ngừng lại là độ nghiêng một chút do lỗi kỹ thuật. Tuy vậy, tháp vẫn rất tráng lệ và khá an toàn, có hình trụ dài thuôn tròn trổ nhiều lỗ tròn là các cửa sổ của khoảng 26 tầng, chưa kể những tầng ngầm. Để đi lên đỉnh, mọi người phải leo thang bộ vì công trình chưa xây xong, nên chưa lắp cầu thang máy.

Nằm giữa biển rộng và về phía Đông Nam sân bay Haneda Tokyo – Nhật Bản, Tháp Kaze không chỉ có hình dạng kỳ diệu như 2 cánh buồm của một con thuyền đang trôi hoặc là một chiếc mũ khổng lồ của cậu bé phù thủy Hary Porter, mà còn là một cái tháp thông gió cho Tokyo Bay Aqualine, một hầm dưới biển ở độ sâu 40m, và dài 9,6km, chạy từ Yokohama tới Chiba qua Vịnh Tokyo.

Nhìn từ xa, tòa tháp mà thực ra là tháp đôi này rất nổi bật với 2 cấu trúc như 2 thân cây bị cắt vát, xẻ đôi tạo nên hình ô van và sơn trắng sọc xanh, giả lập 2 cánh buồm lộng gió trên biển, trên một đế tròn như chiếc đĩa. Vì nằm giữa đại dương, gắn với đường hầm nên nó được xây khá lâu, tới 31 năm.

Cheminee (Ống khói) Moretti lại là một tòa tháp hình trụ trang trí kỳ quặc ở khu Courbevoie, Paris – Pháp. Tên của tháp được đặt theo tên tác giả là nghệ sĩ Raymond Moretti, và là một tác phẩm sặc sỡ nhất hiện nay trong các tòa tháp hiện đại không điêu khắc, vì là sự sắp xếp của 672 ống sợi thủy tinh, đường kính từ 2 – 30cm, cao 32m, nặng 27,5 tấn và sơn 19 màu. Nếu như ta rải những ống này ra, sẽ thu được chiều dài tới 22km.

Vì công trình lộng lẫy, nhất là khi thắp đèn và ngọt ngào như một viên kẹo mút, dù sáng hay tối, nó vẫn luôn đông khách chụp ảnh, tham quan.

Tháp Chứa nước, Ciechanow – Ba Lan, về thực chất là một cái bể bằng thép được đặt trên một cấu trúc dạng hyperboloid dùng các hình học để gia cố sức mạnh, trong khi lại giảm thiểu vật liệu. Vì sự độc đáo, nhìn từ trên cao hay xa đều như một cái cốc lớn có thân dạng lưới nên công trình đã được xếp hạng là một trong 12 tòa tháp dị thường nhất thế giới.

Ra đời năm 1972, vốn để chứa nước và làm một nhà hàng và đài quan sát, song bởi nhiều lý do nó đã bị bỏ hoang, tuy nhiên vẫn rất nổi tiếng vì cao nhất thành phố Ciechanow, vượt qua nhiều ngọn tháp Âu Mỹ. Để tránh lãng phí, hiện nay địa phương đã có đề án dùng nó làm một trung tâm giáo dục, và đặt tên là Tháp Cuồng của những nhà toán học, nhằm khuyến khích tuổi trẻ yêu toán.