Bọn lừa đảo hoàn toàn ẩn nấp sau màn hình, chỉ có chân dung và đời tư của bạn bị đem ra thế thân.
Các kiểu gọi video làm quen
Hạnh là bạn thân của tôi từ thời trung học. Hai đứa thỉnh thoảng gọi video trên Messenger tán gẫu đủ chuyện. Sáng nay Hạnh lại gọi, khung video vừa hiện ra đã nghe giọng khẩn trương: “Chiều hôm qua gọi tui có chuyện gì không? Định tối gọi lại mà lu bu con cái nên quên mất, đến lúc rảnh thì đã muộn”.
Tôi ngơ ngác vì hôm qua cũng bận túi bụi, có rảnh đâu mà nói chuyện. Lần lại lịch sử cuộc gọi, Hạnh giật mình. Thì ra có ai đó lấy ảnh và tên tôi lập một tài khoản giống hệt rồi gọi cho Hạnh. Khi màn hình video hiện ra, Hạnh liên tục hỏi, phía bên kia im lặng, chỉ có bức tường và lọ hoa. Độc thoại và chờ đợi gần hai phút không thấy tôi trả lời nên Hạnh kết thúc cuộc gọi. Tôi la toáng lên, bảo Hạnh bị lừa rồi, mau đóng hết các hình ảnh, video cá nhân trên mạng xã hội kẻo kẻ xấu đánh cắp. Bạn tôi vặn lại: “Tui đâu bị mất tiền hay thứ gì. Không nổi tiếng, không xinh đẹp, cũng không còn trẻ, lấy hình, lấy video tui làm gì?”.
Có thể bạn cũng từng trong tình huống như Hạnh, vào ngày đẹp trời, bỗng nhiên bạn thấy cuộc gọi video nhỡ từ ai đó trên Messenger, WhatsApp, Skype, Viber… Bạn tò mò vào xem trang cá nhân hoặc hồ sơ của họ. Đập vào mắt bạn là một người đàn ông (đối với nam giới, tất nhiên sẽ là một phụ nữ) có mọi thứ đều ở mức trên trung bình trở lên. Nếu bạn tiếp tục tò mò về anh ấy, bạn sẽ chủ động nhắn tin hoặc sẽ trả lời tin nhắn của họ. Chỉ cần trao đổi một thời gian ngắn sau đó, anh ta sẽ gọi video cho bạn, bạn nhấp vào đồng ý, màn hình video của bạn xuất hiện trên máy của anh ta. Vậy là “kẻ săn mồi” thành công. Bạn đã sập bẫy dù chỉ trong vài giây ngắn ngủi.
Bạn độc thân, muốn tìm kiếm một nửa của mình hoặc chỉ đơn giản thích trò chuyện, kết bạn giao lưu. Bạn sẽ tạo một tài khoản trên các web và các ứng dụng hẹn hò trực tuyến. Bạn nên biết rằng, có rất nhiều hồ sơ giả mạo ở đó. Bạn sẽ cẩn thận xem xét mọi khía cạnh về người mà bạn tiếp xúc để tránh những cú lừa. Đối phương cũng vậy. Cả hai phía đều tin rằng ít nhất phải nhìn thấy người kia trong cuộc gọi video giống hệt các bức ảnh của họ. Lúc đó, bạn mới có thể yên tâm hồ sơ của đối phương là “chính chủ”.
Vì vậy, sau khoảng thời gian tìm hiểu, khi được đề nghị có một cuộc gọi video, bạn cảm thấy yên tâm hơn về “người ta”. Khi cuộc gọi đầu tiên diễn ra suôn sẻ, video của bạn sẽ bị lưu lại nếu bạn đang giao tiếp với kẻ xấu. Mối quan hệ có thể tiếp tục và tiến triển xa hơn. Nó dẫn đến một tình bạn thân thiết, một tình yêu mỹ mãn hoặc một… cú lừa tập hai ngoạn mục.
Những người nhiệt tình, tình cảm, nhân hậu thường lại là những người dễ bị lường gạt nhất. Có thể đó là sự giúp đỡ vật chất tạm thời cho một sự cố bất ngờ của người mẹ già, đứa con nhỏ khi họ đang đi công tác xa. Đó có thể là sự vay mượn tạm của anh ta khi công trình lớn mà anh ấy là chủ thầu, chủ đầu tư đã đội thêm tí vốn vào giai đoạn cuối. Có muôn ngàn lý do hợp lý hợp tình để bạn ra tay giúp đỡ với sự hứa hẹn sẽ được hoàn trả tử tế, với “tài sản của hai ta là một”. Nhưng bài viết này không bàn xa đến đó, chỉ dừng lại ở chi tiết cuộc gọi video đầu tiên của bạn bị lưu lại.
Vậy kẻ xấu giữ nó với mục đích gì và tại sao bạn đã vô tình trở thành công cụ cho kẻ lừa đảo thực hiện hành vi?
Kẻ xấu làm gì với thông tin của bạn?
Đầu tiên, chúng thu thập các bức ảnh của bạn cùng thông tin cá nhân, nghề nghiệp, gia cảnh và các thói quen thường ngày mà bạn đã chia sẻ trên mạng xã hội. Dựa vào các thông tin đó, chúng viết một hồ sơ chi tiết rồi đăng lên các trang web, các ứng dụng hẹn hò để tìm kiếm những đối tượng muốn làm quen bạn. Chúng sẽ đóng vai bạn khi trò chuyện cùng đối tượng. Đến lúc thời cơ chín muồi, để tạo thêm niềm tin cho đối tượng và thúc đẩy mối quan hệ tiến triển thêm một bậc, chúng mời đối tượng “chat video” để hai bên khẳng định sự nghiêm túc, trung thực dành cho nhau. Màn hình video mở ra, chúng cho đoạn video ngắn ngủi đã quay trộm của bạn vào, có thể video được lồng tiếng, gọi tên đối phương để không bị nghi ngờ gì. Đóng vai bạn, kẻ lừa đảo dần dần đưa đối phương vào “lưới tình”.
Trong khi chờ đợi một cuộc gặp mặt ngoài đời thật không bao giờ xảy ra, chúng sẽ bày các chiêu trò để lấy tiền đối phương. Suốt hành trình, bọn lừa đảo hoàn toàn ẩn nấp sau màn hình, chỉ có chân dung và đời tư của bạn bị đem ra thế thân. Dĩ nhiên bạn hoàn toàn không bị tổn thất vật chất và không hề hay biết nếu nạn nhân không thể tìm ra bạn hoặc cơ quan điều tra không gọi bạn đến với tư cách nhân chứng và bị hại. Dù thế nào bạn cũng không bao giờ muốn bản thân bị lợi dụng vào những trò bất nhân như thế, phải không?
Thận trọng trong mọi tình huống
Xem xét kỹ trước khi nhấp đồng ý kết bạn với ai đó trên mạng xã hội, đồng thời dành vài giây phán đoán mỗi lần nhận một cuộc gọi video, kể cả cuộc gọi từ những gương mặt, những cái tên thân quen. Bạn đã thấy người bạn của tôi bị lừa như thế nào ở đầu bài viết.
Có thể cân nhắc xem việc đặt các bức ảnh, video cá nhân cùng gia đình ở chế độ công khai liệu có an toàn không, có bị lợi dụng không.
Nếu đối phương có tài khoản trên mạng xã hội, bạn nên dành nhiều thời gian âm thầm quan sát không chỉ họ mà còn phân tích các mối quan hệ bạn bè, người thân của họ. Xem xét tài khoản đó có gì bất thường không. Đặt dấu hỏi lớn nếu không thấy họ có nhiều sự tương tác với những người xung quanh.
Kết bạn, hẹn hò trực tuyến là một hình thức giao tiếp khá phổ biến, không có gì xấu. Bạn tự làm chủ bản thân ở đó vì vậy phải vô cùng tỉnh táo. Khéo léo đề nghị đối phương mở video cho bạn xem “dung nhan” của anh ấy/cô ấy trước. Trong video, đối phương phải thực hiện ít nhất một yêu cầu nho nhỏ của bạn để tránh trường hợp video đã bị đánh cắp từ người khác trước đó. Ví dụ, chữ viết tay của đối phương chúc mừng sinh nhật bạn có ghi đúng ngày tháng hẳn hoi, hát một đoạn nhạc bạn thích kèm lời tâm tình về lần đầu hai bên nhìn thấy nhau… Có nhiều cách để bạn hoàn toàn không bị dẫn dắt. Nếu là kẻ xấu, đối phương sẽ chào thua vì không thể đáp ứng. Ngược lại, bạn có thể yên tâm giao tiếp sâu hơn, mở các cuộc gọi video để cảm giác thân thiết hơn.
Dù trong tình huống nào cũng nên cảnh giác. Bạn vẫn soi xét một người trong cuộc sống thật, vậy không có lý do để hoàn toàn tin tưởng ai đó ở thế giới ảo. Chúng ta có thể suy xét điểm dừng để không bị tổn thất, đồng thời cũng tránh vô tình bị lợi dụng cho bọn xấu bẫy tình, lừa tiền người khác.
